Thuốc diệt côn trùng có độc không? Những lưu ý khi sử dụng

Trong chăn nuôi hiện đại, việc kiểm soát côn trùng là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe vật nuôi và nâng cao hiệu quả sản xuất. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc diệt côn trùng cũng kéo theo lo ngại về mức độ độc hại của chúng. Bài viết dưới đây sẽ làm rõ vấn đề: Thuốc diệt côn trùng có độc không và cung cấp những lưu ý quan trọng khi sử dụng.

Thuốc diệt côn trùng là gì?

Thuốc diệt côn trùng là thuốc hóa học có tác dụng tiêu diệt các loài côn trùng gây hại như ruồi, gián, kiến, muỗi, ve, ghẻ, bọ chét, rận, mòng, mạt, nhện… Những loại côn trùng này không chỉ gây stress cho vật nuôi mà còn là vật trung gian truyền các mầm bệnh nguy hiểm như vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng.

Cơ chế tác động của thuốc diệt côn trùng thường tập trung vào việc phá vỡ hệ thần kinh, hệ hô hấp hoặc chu trình sinh trưởng và phát triển của côn trùng. Tùy theo loại hoạt chất, thuốc có thể tác động nhanh (gây tử vong ngay lập tức) hoặc tác động chậm (làm giảm khả năng sinh sản, gây suy kiệt dẫn đến chết dần).

Tuy nhiên, bạn cần hiểu rõ rằng thuốc diệt côn trùng không hoàn toàn “an toàn tuyệt đối”. Hầu hết các loại thuốc đều có một mức độ độc tính nhất định, dù thấp hay cao và có thể ảnh hưởng đến sức khỏe vật nuôi hoặc con người nếu sử dụng không đúng cách. Mức độ độc hại này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

Hoạt chất chính trong thuốc: Mỗi hoạt chất như Permethrin, Cypermethrin, Fipronil, Imidacloprid có phổ tác dụng, độc tính và thời gian tồn lưu khác nhau.
Liều lượng sử dụng: Dư thừa liều có thể gây ngộ độc, trong khi sử dụng quá ít lại không đủ hiệu quả, dẫn đến hiện tượng kháng thuốc.
Phương pháp sử dụng: Thuốc có thể được phun xịt trực tiếp lên tường chuồng trại, trộn vào nước uống, nhỏ giọt, rắc bột vào ổ đẻ… Mỗi phương pháp đều có yêu cầu kỹ thuật và mức độ rủi ro riêng.
Tính nhạy cảm của từng loài vật nuôi: Mỗi loài như gà, vịt, heo, trâu, bò, chó mèo… đều có mức độ nhạy cảm khác nhau với từng loại thuốc.

Thuốc diệt côn trùng là công cụ quan trọng trong chăn nuôi nhưng cần sử dụng cẩn trọng khi sử dụng. Nếu được áp dụng đúng loại, đúng liều, đúng cách, kết hợp với các biện pháp bảo vệ và cách ly hợp lý, mức độ ảnh hưởng đến vật nuôi là rất thấp và hoàn toàn có thể kiểm soát được. Đây là yếu tố cốt lõi để vừa đảm bảo hiệu quả diệt trừ côn trùng, vừa giữ gìn an toàn sinh học trong trang trại chăn nuôi.

Những nguyên tắc cần tuân thủ khi sử dụng thuốc diệt côn trùng trong chăn nuôi

Việc sử dụng thuốc diệt côn trùng trong chăn nuôi là cần thiết để kiểm soát các loài gây hại như ruồi, muỗi, ve, mạt… Tuy nhiên, nếu không được thực hiện đúng cách, hoạt chất trong thuốc có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe vật nuôi, làm giảm năng suất và thậm chí gây tồn dư độc chất trong sản phẩm đầu ra. Vì vậy, người chăn nuôi cần tuyệt đối tuân thủ các nguyên tắc an toàn sau:

Đọc kỹ hướng dẫn và tham khảo ý kiến chuyên môn

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc diệt côn trùng nào, bà con cần đảm bảo rằng sản phẩm đã được cấp phép lưu hành. Việc đọc kỹ hướng dẫn sử dụng là bắt buộc. Trong trường hợp không chắc chắn về loại thuốc phù hợp hay cách dùng chính xác, hãy chủ động tham khảo ý kiến từ đơn vị phân phối, bác sĩ thú y hoặc cán bộ kỹ thuật có chuyên môn. Tuyệt đối không dùng theo cảm tính hoặc “truyền miệng”.

Cách ly vật nuôi khi phun thuốc

Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất là phải cách ly vật nuôi khỏi khu vực phun thuốc để hạn chế tối đa việc hít phải khí độc hoặc tiếp xúc qua da, niêm mạc. Tùy từng loại thuốc và hướng dẫn của công ty sản xuất thuốc thú y, thời gian cách ly tối thiểu sẽ khác nhau. Ngoài ra, cần đảm bảo khu vực xử lý có độ thông thoáng tốt, tuyệt đối không phun thuốc trong môi trường kín gió hoặc chuồng trại đang nuôi nhốt động vật.

Bảo vệ nguồn thức ăn và nước uống

Khi tiến hành phun xịt, máng ăn và máng nước của vật nuôi phải được che đậy kín hoặc di chuyển ra khỏi khu vực xử lý. Việc để thuốc tiếp xúc trực tiếp với thức ăn, nước uống có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc cấp hoặc tích lũy độc chất lâu dài trong cơ thể vật nuôi. Sau khi hoàn tất quy trình xử lý côn trùng, người chăn nuôi cần tiến hành vệ sinh kỹ lưỡng chuồng trại trước khi đưa vật nuôi trở lại.

Tuân thủ lịch trình phun thuốc và luân phiên hoạt chất

Một sai lầm phổ biến trong chăn nuôi là sử dụng duy nhất một loại thuốc trong thời gian dài. Điều này dễ dẫn đến hiện tượng côn trùng kháng thuốc, khiến hiệu quả kiểm soát giảm sút rõ rệt. Để phòng tránh, nên luân phiên các nhóm hoạt chất khác nhau theo chu kỳ 1-2 tháng. Đồng thời, không nên tự ý trộn lẫn nhiều loại thuốc với nhau nếu không có hướng dẫn cụ thể từ chuyên gia, bởi điều này có thể gây ra phản ứng hóa học không mong muốn hoặc tăng độc tính.

Trang bị bảo hộ, xử lý thuốc tồn dư đúng cách

Người thực hiện phun thuốc cần được trang bị đầy đủ đồ bảo hộ như khẩu trang, găng tay, kính mắt và quần áo dài tay để hạn chế tiếp xúc với hóa chất. Sau khi sử dụng, phần thuốc còn dư tuyệt đối không được đổ ra ao hồ, suối, hay khu vực chăn thả, bởi đây là nguồn lây lan độc chất ra môi trường và hệ sinh thái xung quanh. Vỏ chai, lọ thuốc cần được thu gom, xử lý theo đúng quy định về chất thải nguy hại, tránh vứt bừa bãi gây nguy hiểm cho người lẫn động vật.

Diệt côn trùng thảo dược: Giải pháp thay thế ưu việt cho chăn nuôi bền vững

Trong bối cảnh ngành chăn nuôi đang từng bước chuyển mình theo hướng an toàn sinh học, nói không với tồn dư hóa chất, thì việc sử dụng thuốc diệt côn trùng hóa học đã và đang bộc lộ nhiều giới hạn: từ nguy cơ gây độc cho vật nuôi, tích tụ trong mô thịt, đến ảnh hưởng lâu dài đến môi trường sống xung quanh. Chính vì vậy, một làn sóng chuyển dịch mới đang hình thành: đưa các chế phẩm thảo mộc, thuốc diệt côn trùng thảo dược vào cuộc chiến chống lại côn trùng gây hại.

Điểm nổi bật của các thuốc thú y thảo dược này là tính an toàn cao, không để lại tồn dư độc chất, đồng thời dễ phân hủy sinh học, bảo vệ hệ sinh thái vi sinh vật có lợi trong chuồng trại. Đặc biệt, với những hộ chăn nuôi hướng đến thị trường xuất khẩu, việc giảm thiểu sử dụng thuốc hóa học là tiêu chí bắt buộc.

Một số thuốc diệt côn trùng thảo dược an toàn, lành tính cho cả vật nuôi và con người bà con có thể tham khảo sử dụng diện rộng cho trang trại đó là: Côn trùng thảo mộc, Côn trùng thảo mộc Plus và Men xử lý chuồng trại – chế phẩm sinh học thảo dược Bio Men Pro. Chúng được công ty hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất thuốc thú y nguồn gốc thảo dược Sumi – Japan Pharma nghiên cứu, kiểm nghiệm thực tế chứng minh mức độ an toàn, mức độ hiệu quả đáng kinh ngạc.